Obszar występowania brzany rozciąga się od Bretanii po północno -zachodnie wybrzeże Morza Czarnego. Spotykana jest również w południowo-wschodniej Anglii, ale brak jej w południowej i północnej Europie. Ryba ta zamieszkuje wartko płynące rzeki o czystej, bogatej w tlen wodzie oraz piaszczystym lub żwirowym dnie. Posiada smukły, spłaszczony na brzuchu tułów.Przeważnie  osiąga 90 cm długości,  jednak najczęściej  spotyka się okazy nieprzekraczające 50 cm długości. Potrafi dostosować swoje ubarwienie do koloru dna. Ma charakterystyczny pysk o dolnym położeniu z czterema wąsami. Podczas tarła brzany, czyli od maja do lipca ,zalecana jest wzmożona ostrożność, ponieważ ikra  wówczas jest  trująca -  po spożyciu może spowodować biegunkę oraz wymioty.

Zawarta w niej substancja toksyczna jest odporna na obróbkę termiczną, zatem najbezpieczniej spożywać rybę jesienią i zimą.

Smaczne ościste mięso brzany przyrządza się na różnego rodzaju  sposoby.